ADAS là gì? Hệ thống hỗ trợ lái xe nâng cao

ADAS là một hệ thống hỗ trợ lái xe nâng cao, mang đến trải nghiệm lái xe thông minh và an toàn. Với khả năng nhận diện, dự đoán và phản ứng nhanh, công nghệ ADAS đang dần thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về việc lái ô tô và tương tác với môi trường xung quanh. Hãy cùng STEELMATE tìm hiểu những thông tin trong bài viết dưới để hiểu rõ hơn về hệ thống hỗ trợ lái xe nâng cao ADAS.

Công nghệ hỗ trợ lái xe nâng cao ADAS

Hệ thống ADAS là gì?

Thế giới công nghệ phát triển không ngừng, việc áp dụng các hệ thống thông minh vào Ngành Giao thông Vận tải đã trở thành một xu hướng tất yếu. Một trong những ứng dụng nổi bật nhất chính là ADAS ( Advanced Driver Assistance Systems) là hệ thống hỗ trợ lái xe nâng cao, giúp người lái điều khiển phương tiện an toàn hơn. Đây là các nhóm hệ thống an toàn kết hợp giữa tính chủ động và thụ động, được thiết kế để giảm thiểu rủi ro do con người gây ra khi tham gia giao thông.

Cụ thể công nghệ ADAS sử dụng kết hợp các tính năng an toàn, cảm biến, cảnh báo,.. Trên ô tô để nhận biết môi trường xung quanh xe, sau đó truyền thông tin cho người cầm lái hoặc thực hiện các hành động khi cần. Điều này giúp việc điều khiển xe trở nên thuận tiện và an toàn hơn, giảm áp lực cho người lái trong những tình huống xảy ra bất ngờ trên đường.

Lịch sử phát triển

Hệ thống hỗ trợ lái xe nâng cao ( ADAS) lần đầu tiên được sử dụng vào những năm 1970 với việc áp dụng hệ thống chống bó cứng phanh. ADAS ban đầu bao gồm kiểm soát ổn định điện tử, phanh chống bó cứng, hệ thống thông tin điểm mù, cảnh báo chệch làn đường, kiểm soát hành trình thích ứng và kiểm soát lực kéo. Các hệ thống này có thể bị ảnh hưởng bởi các điều chỉnh căn chỉnh cơ học hoặc hư hỏng do va chạm. Điều này khiến nhiều nhà sản xuất yêu cầu thiết lập lại tự động cho các hệ thống này sau khi thực hiện căn chỉnh cơ học. ( Theo Wikipedia)

Đến đầu những năm 2000, ADAS bắt đầu phổ biến ở Hoa Kỳ với các tính năng cảnh báo an toàn như cảnh báo lệch làn đường, hỗ trợ giữ làn đường, điều khiển hành trình bằng laser động, kiểm soát tầm nhìn ban đêm,…

Vào năm 2014, Bộ Giao thông Vận tải Hoa Kỳ đã thông báo yêu cầu tất cả các dòng xe đời mới dưới 10.000 pound ( khoảng 4.500kg) bắt buộc phải trang bị camera giám sát phía sau. Bên cạnh đó, các nhà sản xuất ô tô cũng tiến hành nghiên cứu, phát triển các công nghệ khác nhằm mục đích tăng cường độ an toàn cho phương tiện. Từ đây, các thiết bị hỗ trợ lái xe an toàn ADAS được sử dụng rộng rãi trên thế giới và nhận được sự đón nhận tích cực từ người tiêu dùng.

Hệ thống hỗ trợ lái xe nâng cao ADAS

Theo báo cáo nghiên cứu năm 2021 của Canalys, khoảng 33 phần trăm xe mới được bán tại Hoa Kỳ, Châu Âu, Nhật Bản và Trung Quốc có ADAS. Công ty này cũng dự đoán rằng năm mươi phần trăm tất cả ô tô trên đường vào năm 2030 sẽ được hỗ trợ ADAS.

Nguyên lý hoạt động

ADAS sử dụng hệ thống camera, cảm biến (radar và lidar), cùng với nhiều tính năng an toàn trên xe để nhận biết đo khoảng cách và phát hiện nguy cơ va chạm xung quanh xe. Từ đó đưa ra các cảnh báo hoặc can thiệp tự động nếu thấy cần thiết. Các cảm biến và camera 360 ô tô khi lắp đặt sẽ được tính toán các góc để hạn chế tối đa các điểm mù trên ô tô.

Khi phát hiện thấy mối nguy, hệ thống sẽ phát tín hiệu cảnh báo cho tài xế, như cảnh báo bằng âm thanh hoặc hình ảnh. Nếu tài xế không có phản hồi gì, hệ thống sẽ tự động can thiệp bằng cách kích hoạt phanh hoặc một số thao tác khác để ngăn hoặc giảm va chạm.

Lợi ích hệ thống ADAS ô tô

Lợi ích cơ bản nhất của công nghệ hỗ trợ lái xe nâng cao ADAS là tăng sự an toàn. Bằng việc đưa ra những cảnh báo và chủ động can thiệp, xử lý tình huống nguy hiểm, các hệ thống này có thể giúp ngăn ngừa tai nạn và giảm mức độ va chạm.

Hệ thống hỗ trợ lái nâng cao ADAS đã được chứng minh có thể làm giảm tỷ lệ tai nạn khi tham gia giao thông bằng cách giảm khả năng mắc lỗi của người điều khiển phương tiện. Các chức năng cảnh báo thông minh như: Cảnh báo va chạm phía trước, cảnh báo lệch làn đường, phát hiện điểm mù, phát hiện tài xế buồn ngủ, kiểm soát đổ đèo, hệ thống nhìn ban đêm, hệ thống hỗ trợ đỗ xe,…

Công nghệ ADAS trên ô tô

Giúp người dùng đảm bảo an toàn khi di chuyển. ADAS “đảm nhiệm” vai trò ngăn ngừa tử vong và thương tích bằng cách giảm số vụ tai nạn ô tô và tác động nghiêm trọng của nó đối với người dùng.

Quay lại lịch sử thập kỷ trước, những cải tiến về độ an toàn trên ô tô như kính chống vỡ, dây đai an toàn 3 điểm, túi khí chỉ là các giải pháp an toàn thụ động được thiết kế để giảm thiểu thương tích khi xảy ra va chạm. Đến hiện nay, hệ thống ADAS được tích cực cải thiện với nhiều tính năng thông minh, giúp giảm thiểu tối đa chấn thương cho người dùng.

Theo nghiên cứu của Hiệp hội Bảo hiểm An toàn Đường bộ Hoa Kỳ, hệ thống tránh va chạm có thể giảm 27% tai nạn ô tô từ phía sau; hệ thống cảnh báo lệch làn đường có thể giảm 21% số vụ tai nạn thương vong; hệ thống phát hiện điểm mù có thể giảm 14% tai nạn va chạm trong làn đường. Đây là những con số “biết nói”, thể hiện tầm quan trọng của hệ thống ADAS trên xe hơi.

Các tính năng cụ thể của hệ thống hỗ trợ lái xe nâng cao bao gồm nhưng không giới hạn:
- Cảnh báo về sự chênh lệch khoảng cách: Đảm bảo rằng bạn giữ đủ khoảng an toàn giữa chiếc xe trước khi.
- Cảnh báo về tốc độ quá cao: Giúp cảnh báo nếu bạn đang di chuyển trên đường tại tốc độ vượt qua mức cho phép.
- Cảnh báo về điểm mù: Có khả năng phát hiện vật cản từ phía bên cạnh để giúp bạn nhận biết điều này dễ dàng hơn.
- Điều khiển đèn pha tự động: Tự động thay đổi chế độ sáng/đèn ban đêm dựa theo ánh nắng mặt trời và thời tiết.
- Phân biệt hình dạng phương tiện khác nhau: Cung cấp thông tin chi tiết về vị trí của các phương tiện xung quanh để tăng cường an ninh giao thông.

Hệ thống hỗ trợ lái xe nâng cao ADAS

>>> Xem bài viết gần đây: Vì sao chiều rộng lốp ô tô luôn kết thúc ở số 5

Những tính năng phổ biến của công nghệ ADAS

1. Adaptive cruise control (ACC) - Hệ thống hỗ trợ lái thích ứng

Adaptive cruise control ( ACC) là một tính năng hỗ trợ người lái, xe tự động điều chỉnh tốc độ để giữ khoảng cách an toàn với xe phía trước. Hệ thống ACC sử dụng camera hoặc cảm biến radar để theo dõi khoảng cách và tốc độ tương đối giữa hai xe. Nếu phát hiện phương tiện khác di chuyển gần, hệ thống tự động giảm tốc độ để tránh xảy ra va chạm. Trong trường hợp phương tiện phía trước đã di chuyển xa hơn, hệ thống này sẽ tự động tăng tốc độ xe trở lại tốc độ cài đặt.

2. Blind spot monitor (BSM) - Hệ thống hỗ trợ điểm mù

Hệ thống hỗ trợ điểm mù ( Blind spot monitor - BSM) là một tính năng ADAS quan trọng, giúp người lái nhận biết những phương tiện trong điểm mù, giảm thiểu nguy cơ va chạm khi rẽ trái/phải hoặc chuyển làn đường. Hệ thống BSM dùng camera hoặc radar quét khu vực xung quanh xe để phát hiện phương tiện nằm trong điểm mù của người lái. Khi phát hiện phương tiện nằm trong khu vực điểm mù, hệ thống sẽ cảnh báo cho người lái bằng hình ảnh, âm thanh hoặc rung vô lăng.

3. Forward collision warning (FCW) - Hệ thống cảnh báo va chạm phía trước

Hệ thống cảnh báo va chạm phía trước ( Forward collision warning - FCW) là một trong những công nghệ an toàn tiên tiến được trang bị trên nhiều dòng xe ô tô hiện đại. FCW sử dụng camera, radar hoặc lidar để theo dõi khoảng cách giữa xe của bạn và phương tiện phía trước. Khi phát hiện nguy cơ va chạm, hệ thống FCW sẽ cảnh báo người lái bằng âm thanh, hình ảnh hoặc rung tay lái.

4. Automatic parking - Tính năng hỗ trợ đỗ xe tự động

Đỗ xe tự động là tính năng hỗ trợ người lái đỗ xe mà không cần thao tác tay lái, phanh hay ga. Hệ thống này dùng camera, radar và các cảm biến để xác định vị trí đỗ xe phù hợp và tự động điều khiển xe di chuyển vào vị trí đó.

Hệ thống ADAS

5. Electronic stability control (ESC) - Hệ thống kiểm soát ổn định điện tử

Kiểm soát ổn định điện tử ( Electronic stability control - ESC) là hệ thống hỗ trợ người lái giữ ổn định xe khi vào cua gấp hay di chuyển trong điều kiện đường trơn trượt. Hệ thống ESC hoạt động bằng cách sử dụng các cảm biến để giám sát hướng di chuyển của xe, sau đó điều chỉnh phanh từng bánh để đảm bảo xe luôn đi đúng hướng.

6. Công nghệ hỗ trợ quan sát ban đêm

Hệ thống hỗ trợ quan sát ban đêm là một tính năng ADAS tiên tiến, mang lại khả năng nhìn rõ ràng cho người lái trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc khi lái xe vào ban đêm, đảm bảo an toàn và tự tin trên mỗi hành trình.. Hệ thống này sử dụng cảm biến hồng ngoại hoặc camera có độ nhạy sáng cao quét môi trường xung quanh để phát hiện các vật thể, chướng ngại vật hoặc người đi bộ trong điều kiện thiếu sáng. Sau đó, hệ thống sẽ hiển thị hình ảnh thu được lên màn hình hiển thị đa thông tin hoặc cụm đồng hồ của xe để giúp người lái dễ dàng quan sát.

7. Hệ thống giám sát lái xe
Hệ thống giám sát người lái xe là một cách khác để đo lường sự chú ý của người lái xe. Các cảm biến của camera có thể phân tích xem mắt của người lái xe đang nhìn trên đường hay đang trôi dạt. Hệ thống giám sát người lái xe có thể cảnh báo người lái xe bằng tiếng ồn, rung ở vô lăng hoặc đèn nhấp nháy. Trong một số trường hợp, ô tô sẽ thực hiện biện pháp cực đoan là dừng hẳn phương tiện.

Hệ thống hỗ trợ lái xe nâng cao ADAS, giám sát lái xe

8. Đỗ xe tự động
Tính năng đỗ xe tự động giúp thông báo cho người lái xe về các điểm mù để họ biết khi nào cần bẻ lái và dừng lại. Xe được trang bị camera chiếu hậu có tầm quan sát xung quanh tốt hơn gương chiếu hậu bên truyền thống. Một số hệ thống thậm chí có thể hoàn thành việc đỗ xe tự động mà không cần sự trợ giúp của người lái xe bằng cách kết hợp đầu vào của nhiều cảm biến.

9. Phát hiện buồn ngủ

Tính năng phát hiện tình trạng buồn ngủ của người lái xe cảnh báo người lái xe đang buồn ngủ hoặc các hành vi mất tập trung trên đường khác. Có một số cách để xác định xem liệu sự chú ý của người lái xe có giảm hay không.  Trong một trường hợp, các cảm biến có thể phân tích chuyển động của đầu người lái xe và nhịp tim để xác định xem chúng có biểu hiện buồn ngủ hay không. Các hệ thống khác đưa ra cảnh báo người lái xe tương tự như tín hiệu cảnh báo phát hiện làn đường.

Hệ thống hỗ trợ lái xe nâng cao ADAS, phát hiện buồn ngủ

10. Đỗ xe có người phục vụ
Đỗ xe tự hành có phục vụ ( Autonomous valet parking) của công nghệ ADAS là một công nghệ mới hoạt động thông qua chia lưới cảm biến xe, giao tiếp mạng 5G, với các dịch vụ đám mây quản lý các phương tiện tự hành trong khu vực đỗ xe. Các cảm biến trên xe cung cấp cho xe thông tin về vị trí của nó, nơi cần đến và cách đến đó an toàn. Tất cả thông tin này được đánh giá một cách có phương pháp và được sử dụng để thực hiện quá trình lái xe tăng tốc, phanh và đánh lái cho đến khi xe đỗ an toàn.

11. Glare-Free High Beam và Pixel Light

Ánh sáng điểm ảnh và chùm sáng cao không chói lóa sử dụng các cảm biến để điều chỉnh theo bóng tối và môi trường xung quanh của xe mà không làm ảnh hưởng đến các phương tiện giao thông đang đi tới. Ứng dụng đèn pha mới này phát hiện đèn của các phương tiện khác và chuyển hướng đèn của phương tiện đó đi để ngăn những người đi đường khác bị mù tạm thời.

12. Giám sát khu vực không nhìn thấy
Hệ thống phát hiện điểm mù sử dụng các cảm biến để cung cấp cho người lái xe những thông tin quan trọng khó hoặc không thể lấy được. Một số hệ thống phát ra âm thanh báo động khi chúng phát hiện một đối tượng trong điểm mù của người lái xe, chẳng hạn như khi người lái xe cố gắng di chuyển vào làn đường đã bị chiếm dụng.

Hệ thống hỗ trợ lái xe nâng cao ADAS, cảnh báo điểm mù

Song ngoài những tính năng kể trên sẽ còn có tính năng khác như: Ghi hình 24h, ghi hình va chạm, ghi hình góc quay chậm, nhắc nhở bằng giọng nói, chuyển đổi hình ảnh 3D ( ô tô, xe máy, người đi đường, xe tải, làn đường,...) và nhiều tính năng mới sẽ được phát triển thêm trong tương lai,... 

Nhược điểm công nghệ ADAS

Dù mang đến nhiều lợi ích cho người dùng ô tô nói riêng và giao thông nói chung, nhưng công nghệ ADAS không phải là an toàn tuyệt đối mà cũng có một số giới hạn và nguy cơ tiềm ẩn cần lưu tâm. Một trong những hạn chế của các hệ thống an toàn chủ động này là hoạt động dựa trên cảm biến và camera, những thiết bị có thể bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết, bụi bẩn hoặc các yếu tố khác. Nếu cảm biến hoạt động không chính xác thì hệ thống không thể phát hiện các mối nguy một cách chính xác.

 

Công nghệ ADAS tuy hỗ trợ nhưng không quá phụ thuộc, hệ thống tự lái

Bên cạnh đó, từng hệ thống an toàn chủ động lại có những hạn chế riêng. Ví dụ, hệ thống kiểm soát hành trình thích ứng ( ACC) chỉ hoạt động ở một dải tốc độ nhất định (tùy hãng) và không thể phát hiện vật thể đứng im (gốc cây hoặc xe dừng đỗ phía trước).  Các thông tin này đều được ghi rõ trong sách hướng dẫn sử dụng xe.

Tương tự, tính năng phanh khẩn cấp tự động có thể bị vô hiệu hóa nếu tài xế rà nhẹ chân phanh, bởi hệ thống sẽ ghi nhận rằng tài xế đang hoàn toàn kiểm soát xe, hoặc ngược lại, nếu camera nhầm lẫn một hình ảnh poster khổ lớn với vật thể thật thì cũng có thể kích hoạt phanh khẩn cấp một cách không cần thiết, dẫn tới nguy cơ xe bị đâm từ phía sau.

Một mối nguy khác đến từ ADAS là tâm lý phụ thuộc quá mức vào công nghệ. Các tài xế có thể chủ quan tin rằng các hệ thống an toàn chủ động sẽ xử lý được hết các tình huống nguy hiểm, chặn được hết các nguy cơ va chạm, dẫn tới việc xao nhãng sau tay lái, phó mặc sự an toàn cho công nghệ lo. Việc này rất nguy hiểm, vì tài xế có thể không kịp kiểm soát xe trong tình huống khẩn cấp.

Sử dụng công nghệ ADAS đúng cách

Công nghệ ADAS có thể xem là tính năng an toàn quan trọng trên ô tô trong tương lai. Để đảm bảo các công nghệ ADAS hoạt động chuẩn, cần kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ theo hướng dẫn của nhà sản xuất, ví dụ như thường xuyên kiểm tra và chỉnh cảm biến và camera để đảm bảo chúng hoạt động chuẩn.

Sử dụng công nghệ ADAS đúng cách

Nếu cảm biến hoặc camera bị hỏng hoặc hoạt động không chuẩn, cần sửa chữa hoặc thay thế càng sớm càng tốt. Vì nếu không hệ thống có thể hoạt động không chính xác, dẫn tới nguy cơ tai nạn hoặc chấn thương. Việc sử dụng công nghệ ADAS không phải là vấn đề, vì nó có thể giúp việc lái xe nhàn hơn, khắc phục sai sót của con người. Mối nguy hiểm thực sự đến từ việc tài xế không nhận thức được những giới hạn của công nghệ này và quá tin tưởng vào chúng.

Lời kết

Hiệp hội ô tô Mỹ ( AAA) đã thực hiện rất nhiều thử nghiệm nhằm kiểm chứng mức độ hiệu quả của các hệ thống hỗ trợ an toàn chủ động trên ô tô và thu được kết quả khả quan, nhưng vẫn khuyến cáo các tài xế không nên hoàn toàn dựa vào công nghệ, mà thay vào đó, chỉ nên sử dụng chúng để hỗ trợ khi lái xe. Không một công nghệ nào có thể hoàn toàn thay thế trách nhiệm của tài xế sau vô-lăng, ít nhất là cho tới thời điểm hiện tại. Giống như các thiết bị thông minh khác, công nghệ ADAS cũng có thể có lỗi.

Hiện đại, khẩn cấp, chính xác và tiện lợi là những gì công nghệ ADAS đem đến cho người dùng, đồng thời còn góp phần để ngành công nghiệp ô tô bước sang một trang mới. Trong tương lai không xa, xe ô tô sẽ có khả năng tự lái hoàn toàn, giúp người dùng rảnh tay và thư giãn trên mọi chuyến đi. 

Cảm ơn bạn đọc!

STEELMATEVIETNAM.COM